Disneyland in Nederland
Begin jaren '60 ontwikkelde Joop Geesink het idee om in Nederland een themapark te bouwen en met gesponsorde attracties toeristen door een miniatuur Nederland te laten reizen. Het park zou de bezoeker moeten verleiden de 'echte' evenementen in Nederland op te zoeken. Het concept werd geïnspireerd door het succes van Walt Disney's Disneyworld.
Opmerkelijk
De ontwikkeling van dit plan kostte destijds veel tijd, energie en geld van zowel de persoon Joop Geesink als de studio. Uiteindelijk is het plan nooit gerealiseerd. Dit leidde tot enorme kosten die nooit werden terugverdiend. In combinatie met de opkomende concurrentie in het vak van de reclamefilms was het de opmaat tot de ondergang van Dollywood in 1967.
In het vakblad Revue der Reclame van februari 1963 werd over dit concept al melding werd gemaakt van de Holland Promenade. Deze bladen hebben alleen in naam verwantschap.
Tekst uit artikel
Pagina 1 - In een uur dwars door Nederland
NOG een viertal jaren en U kunt Nederland in Nederland terugvinden. Een wat raadselachtige uitspraak, die daarom een nadere toelichting behoeft. Het „meesterbrein" van Joop Geesink, de zeer artistieke en niet minder zakelijke directeur van Dollywood N.V. - iedereen kent natuurlijk zijn fantasierijke poppenfilms - heeft een nieuw idee uitgewerkt, waarvoor talloze grote industrieën veel belangstelling tonen, zodat het project zeker gerealiseerd zal worden. In de omgeving van Amsterdam, ten westen van de Amstel, verrijst allengs de Holland Promenade. Op een terrein van 25 hectare wordt een door brede waterstroken omgeven verkleind Nederland aangelegd, compleet met alle provincies, met het IJsselmeer, de Afsluitdijk, het Noordzeekanaal en noem-maar-op. Joop Geesink en zijn medewerkers rekenen erop, jaarlijks zo'n twee miljoen bezoekers uit binnen- en buitenland voor de Holland Promenade te zullen interesseren.
Die twee miljoen zullen worden verrast met vele, vele attracties: ze kunnen rondwandelen - of rondrijden in een treintje. Natuurlijk is het park niet uit louter menslievendheid ten opzichte van de toeristen ontworpen, het wil méér bieden dan alleen maar amusement.
Het park zal, zo kan men in de folder van Holland Promenade lezen, tevens dienst doen als staalkaart van de toeristische, economische, wetenschappelijke, industriële, agrarische en culturele mogelijkheden van ons land en het zal buiten- en binnenlander (alsmede zijn gezinsleden) door wat hij ziet, inspireren tot een bezoek aan de échte provincies. Hij krijgt veel te zien.
Kopregel op pagina 2:
Joop Geesink leidt u in een uur dwars door Nederland.
Fotobijschrift:
Vlak bij Amsterdam wordt een groots en groot recreatiepark aangelegd dat de bezoekers in staat zal stellen in 60 minuten ons land, met alles er op een eraan, te doorkruisen.
(laatste pagina)
Denk aan Amsterdamse grachtenhuisjes op ware grootte. In één ervan wordt natuurlijk een broodjeswinkel gevestigd en even onmisbaar is in één van die huisjes een plezierig proeflokaal waar men genietend glaasjes jenever kan drinken.
Nederland zonder Volendam is even ondenkbaar als Duitsland zonder het Wirtschaftswunder (het welvaartswonder). Daarom zullen er in Holland Promenade ten noorden van Amsterdam ook Volendamse huisjes gebouwd worden. Men kan er paling eten en naar hartenlust souvenirs kopen en ongelimiteerd foto’s schieten – onder meer van een uit steen gehouwen Volendammer in de klederdracht van zijn dorp. Nabij Volendam dobbert in het IJsselmeer een vissersschuit. De toeristen kunnen het meer zelf ook bevaren in de vorm van grote klompen. Door het polderland loopt een dijk, waarin Hansje Brinkers een vinger steekt, waarvoor de voor buitenlanders boeiende legende dat hij daarmee zijn vaderland voor een overstroming heeft behoed is vorm gegeven.
Via een strekdam is Texel te bereiken, met als attracties: een bezoek aan de vuurtoren en het luisteren naar de op geluidsband vastgelegde vogelgeluiden.
Een wandeling over veertig meter lange Afsluitdijk leidt naar Nederlands hoge noorden, waar een boerderij is gevestigd met binnen de verweerde muren een restaurant. In Drenthe is een turfsteker druk bezig en in Giethoorn kan men in punters door de smalle grachten varen of luisteren naar de Fanfare – als gevolg van Bert Haanstra’s internationaal populair geworden film “Fanfare”, die zich afspeelt in Giethoorn.
Er zijn Holland Promenade meer ambachtslieden aan het werk: een kunstschilder in Laren, een zilversmid in Voorschoten, een glasblazer in Leerdam. In Alkmaar wordt de kaasmakerij gedemonstreerd, in Haarlem de boekdrukkunst en in die stad vestigt zich voor de dorstige toerist ook een Frans Hals bar.
Zeeland kan het niet zonder de Deltawerken stellen en Rotterdam zou die naam niet waard zijn als men geen oceaanstomer zou kunnen beklimmen.
Er is aan alles gedacht. Ook als het regent - een typisch Nederlandse toestand - is een wandeling door Holland Promenade mogelijk, want vele wandelpaden zullen worden overdekt. Eventueel dreinende kinderen kunnen worden afgeleverd bij de kinderverzorgsters van de ‘nursery’ en voor de tieners die mogelijk liever naar de Beatles luisteren dan naar vogelgeluiden wordt een discobar gebouwd. Daar zijn ook de danslustigen welkom. Het zal elke rechtgeaarde Limburger, die beter dan wie ook weet “hoe mooi ons Limburg is”, plezieren dat in zijn provincie de grotten aanwezig zijn: in een wirwar van ondergrondse gangen en zalen presenteren poppen van Dollywood een overzicht van onze vaderlandse geschiedenis. Voorts wordt in Limburg een openluchttheater gevestigd.
“Niets dat in ons land voor de toerist van enig belang is, is vergeten”, aldus de folder. Wie de plannen voor Holland Promenade bestudeert, kan daar niet aan twijfelen.
Nederland wordt spottenderwijs dikwijls een kikkerland genoemd. In Holland Promenade creëert men daarom daadwerkelijk een Kikkerland, waar kikkers van forse omvang velerlei grappen presenteren.
Amusement in overvloed dus. Maar toeristen willen niet alleen geamuseerd worden. Vakantieganger, dagjesmensen, iedereen wenst tijdens de vrije dag uitgebreid te genieten van voedsel en drank. De mogelijkheden daartoe zullen in Holland Promenade niet gering zijn: in Zeeland een oesterbar, in Gouda een kaasrestaurant, een bierkelder in Noord-Brabant, pannenkoeken, zo groot als wagenwielen in Utrecht. Haring door het keelgat laten glijden in Scheveningen, wijndrinken op het drielandenpunt. Kip aan het spit bestellen in een enorm kippenhok, op de Veluwe natuurlijk.
In alle provincies zal men de zogenoemde thema-paviljoens kunnen bezoeken, waar industrieën zich presenteren (produkt-poussering is daarvoor de juiste term) en ook de provincie zelf. Hoe werkt de Nederland? Hoe voedt hij zich? Hoe besteedt hij zijn vrije tijd? Hoe kleedt hij zich?
Deze en vele andere vragen worden in de thema- paviljoens beantwoord. Men zal er ook shows organiseren, voortdurende wisselende programma’s. Receptionistes(n) verstrekken er persoonlijk of middels op band vastgelegde teksten, informatie over de industriële producten en de toeristische mogelijkheden in de verschillende delen van Nederland, een voor de diverse Verenigingen voor Vreemdelingenverkeer bijzonder nuttige voorlichting, zo zal de Holland Promenade (Nederland in het klein) op alle mogelijke manieren Nederland in het groot presenteren.
Het in Holland Promenade te verwachten aantal bezoekers wordt geraamd op twee miljoen per jaar. Dat is naar aanleiding van een door de N.V. Maatschappij voor Projectontwikkeling “Empeo” te Utrecht samengesteld rapport over de ontwikkeling van de attractiepunten in Nederland. Sinds 1950 blijken deze attractiepunten, zoals Madurodam, de Euromast, de Efteling, Miniatuur Walcheren, gezamenlijk jaarlijks gemiddeld 1 miljoen bezoekers meer te ontvangen: Nederland is voor het toerisme duidelijk een ideaal land. In 1950 bezochten 11 miljoen toeristen de attractiepunten in Nederland. Voor 1970 schat men hun aantal op niet minder dan 45 tot 50 miljoen. In 1961 bedroeg het aantal bezoekers in Amsterdam 5,1 miljoen. In 1970 zal hun aantal zijn toegenomen tot 9 miljoen: een groei dus van 4 miljoen, waarvan volgens de berekeningen zeker 60% de nieuwe attracties (Holland Promenade bijvoorbeeld) ten goede zal komen.
En de exploitatie van Holland Promenade? Daartoe is de Joop Geesink’s Holland Promenade N.V. opgericht, waarin een aantal grote industrieën en handelsondernemingen participeren. Het zal nog vier jaar duren eer in het zomerseizoen de twee miljoen toeristen langs de kassa’s van Holland Promenade zullen schuifelen. De plannen kunnen zich nog wijzigen, maar de bovenstaande voorbeschouwing biedt niettemin een gaaf beeld van het toekomstige Nederland in Nederland. Een recreatiepark van indrukwekkende omvang, tot ‘lering en de vermaak’ van de toeristen, die over een uiterst belangrijke eigenschap beschikken: koopkracht.