Het Etherschip

door George Pál (1934)

Radiogolven uit de ruimte brengen muziek.

Reclame voor Philips radiotoestellen.

Inhoud

In een surrealistische omgeving vaart een schip door de lucht (de ether). Verschillende muziekstijlen van evenveel verschillende landen worden uitgezonden naar de aardbol.

De film Het Etherschip zal voor kijkers uit de 21e eeuw niet helemaal begrijpelijk zijn. Het filmpje geeft een artistieke impressie over hoe muziek van alle radiostations door de lucht (ether) naar ons radiotoestel komt. De zogeheten 'radiogolven' zijn tevens de golven waarop dit schip vaart.

Onzuiver geluid

Een technisch probleem waar veel huishoudens mee kampten, was de onzuivere afstemming van radiostations. Aan het begin van het filmpje klinken verschillende programma's door elkaar heen. Alle zenders waren immers analoog. Philips bracht een oplossing. Eerst klinken alle radiozenders door elkaar heen. Vervolgens zet de kapitein iedere muzikant tussen glazen schotten en is er geen storing meer van andere zenders.

Opmerkelijk

Het Etherschip (The Ship of the Ether) is binnen de Dollywood-collectie is dit een vreemde eend in de bijt. Deze film is gemaakt door filmpionier George Pál. De Hongaar ontvluchtte in de beginjaren '30 zijn land vanwege de oorlogsdreiging. Hij kwam in Nederland waar hij een animatiefilmstudio in Eindhoven begon. Philips was een grote opdrachtgever. Die zag wat in dit nieuwe medium.

Eerst 2D dan naar 3D

George Pál werkte zijn films eerst uit in (2D) tekenfilm. Vervolgens liet hij zijn tekenfilmfiguren beeld voor beeld uit hout te zagen of via een houtdraaibank te produceren. In feite had hij voor elk op te nemen filmbeeld een unieke pop beschikbaar in een specifieke pose. Deze hoefde slechts uitgewisseld te worden. Het procédé werd door Pál gepatenteerd onder de naam 'puppetoons'.
De film Het Etherschip heeft een spectaculaire vormgeving omdat 'de ether' werd uitgebeeld met glazen sculpturen. Het schip werd door de glasblazerij van de Philips Gloeilampenfabriek geproduceerd.

Nazi's en Talent

De Nazi's hielden niet van Hongaren. George Pál was Hongaar en week daarom uit naar Amerika. Dat was in 1939. Pál had reeds een bekende naam in Amerika, waardoor hij veel succes behaalde als animatiefilmmaker. Zijn studio produceerden een omvangrijke serie aan 'Puppetoons': korte animatiefilms en tal van commercials. Later bouwde Pál zijn oeuvre uit tot spektakelfilms, waar hij veel animatie in kon verwerken: Atlantis, War Of The World en The Time Machine. Hij zette een nieuwe trend in dit genre. Verschillende van zijn films zijn recentelijk als remake uitgebracht.

Ontredderd

Na zijn onverwachtte vlucht naar de Verenigde Staten bleven in Nederland zijn medewerkers ontredderd achter. Verschillende van hen zijn bij andere studio's in Europa gaan werken. In Amsterdam startte in die periode striptekenaar Marten Toonder met Joop Geesink. Hier kwamen de oud-Pal medewerkers ten dele naar toe. Onder andere Jan Coolen, József Misik, Jules Balázs en Geert Knoef. Zij werden later smaakmakers bij Joop Geesink's Dollywood.